KISZONKI, ODWARY, WYCIĄGI… - PODSTAWOWE ELEMENTY ROLNICTWA EKOLOGICZNEGO.

Show the MENU
04.10.2022

KISZONKI, ODWARY, WYCIĄGI… - PODSTAWOWE ELEMENTY ROLNICTWA EKOLOGICZNEGO.

Aby nasza uprawa była nazwana ekologiczną musimy spełnić szereg obostrzeń związanych z jej prowadzeniem. W kwestii prowadzenia upraw mocno wymagających, takich jak warzywa czy owoce - szczególnie w ekologii, podstawową kwestią jest wiedza na temat naturalnych środków i możliwości ich zastosowania w gospodarstwie.

Po pierwsze jesteśmy w stanie uchronić nasze siewki czy młode rośliny dokonując zaprawiania nasion. Prawidłowo zaaplikowana przed siewem zaprawa nasienna stanowi pierwszą linię obrony przed chorobami.

Zatem wyróżniamy dwie metody zaprawiania roślin:  na mokro oraz na sucho.

  1. 1.       Zaprawianie nasion na mokro:

• moczenie nasion w roztworze nadmanganianu potasu (3 g/10 l wody) przez 20 minut –przeciwko chorobom powodowanym przez grzyby,

• moczenie w 3-5% roztworze szkła wodnego przez 20 minut –skuteczne w ograniczaniu szkodliwości grzybów przenoszonych z nasionami, zwłaszcza przeciw septoriozie selera,

• moczenie w wodzie o temp. 30°C przez 10 godzin i przez 10 minut w wodzie o temp. 50°C –skuteczne przeciwko chorobom bakteryjnym,

• moczenie w naparze rumianku (150 g w 10 l wody) –przez 30 minut.

Po zabiegach nasiona należy dobrze wysuszyć.

 

  1. 2.       Zaprawianie nasion na sucho, otaczanie nasion:

• popiołem drzewnym –najlepiej z czeremchy zwyczajnej (nie poleca się dębu),

• mączką bazaltową –nasiona wymieszać na kilka dni przed planowanym wysiewem.

Na rynku posiadamy również kilka środków dopuszczonych w rolnictwie ekologicznym do stosowania lecz jak wszyscy wiemy nie należą one do tanich a skuteczność ich nie daje nam żadnej gwarancji, więc należy przemyśleć, czy jesteśmy w stanie ponieść takie koszty.

Bardzo ważnym elementem uprawy roślin w ekologii jest prawidłowe ich sąsiedztwo oraz jakie skutki ( zarówno pozytywne jak i negatywne) może nam ono przynieść.

Przykłady korzystnego i niekorzystnego sąsiedztwa roślin:

Gatunek

Sąsiedztwo korzystne

Sąsiedztwo niekorzystne

Marchew

Sałata, cebula, por, groch, fasola

Warzywa kapustne, buraki, ziemniak

Pietruszka

Pomidor

Sałata

Pomidor

Pietruszka, seler, cebula

Rzodkiewka, kalarepa

Ogórek

Rzodkiewka, sałata, seler, kalarepa

Pomidor, ziemniak

Burak

Kalarepa, cebula, por, fasola

Marchew, ziemniak, szpinak

Fasola

Marchew, seler, por, kalafior

Kminek, cebula, czosnek

Sałata

Rzodkiewka, marchew, koper, warzywa kapustne

Pietruszka

Groch

Rzodkiewka, fasola, seler, marchew

Warzywa cebulowe

Rzodkiewka

Groch, sałata

Pomidor, warzywa kapustne

Cebula

Por, sałata, burak, marchew, warzywa kapustne, koper, ogórek

Fasola, groch

Ziemniak

Kapusta, szpinak, kukurydza, bób, fasola, czosnek, chrzan

Marchew, ogórek, dynia, pomidor, groch, seler

Seler

fasola

Por, bób ziemniak

 

Przykłady roślin o działaniu odstraszającym szkodniki:

Rośliny

Szkodniki

Aksamitka, dalia, nagietek

Nicienie

Gorczyca biała, gryka

Drutowce

Bylica piołun, cebula, pelargonia, petunia

Pędraki

Bylica piołun, tymianek, pieprzyca siewna

Ślimaki

Wrotycz pospolity

Rolnice, mszyce, owocówka jabłkóweczka

Anyż, czosnek, mięta pieprzowa, nasturcja, petunia, szczypiorek, wrotycz pospolity, kolendra

Mszyce, mrówki

Bylica piołun

Bielinek kapustnik

Bylica piołun, kolendra, rozmaryn, szałwia, cebula

Połyśnica marchwianka

Chrzan, fasola, bez, konopie, bób

Stonka ziemniaczana

Mięta pieprzowa

Myszy

Bylica piołun, pomidor, mięta pieprzowa

Skoczki, pchełki

Bazylia pospolita

Mączniak ogórka, muchówki

Czosnek

Mączniak róż, nicienie, grzyby, bakterie

Niezapominajka

Kistnik malinowiec

 

Równie istotna, czy nawet najistotniejsza jest wiedza na temat naturalnych środków, które jesteśmy wykonać sami a które to pomogą nam ze zwalczaniem wszelkich chorób czy insektów. Do uzyskania niniejszych środków wykorzystujemy rośliny, które jesteśmy w stanie znaleźć na naszych polach czy łąkach.

Musimy tylko wiedzieć jak je przygotować aby spełniały swoją rolę właściwie, powinniśmy znać receptury przyrządzania ich oraz proporcje jakie należy zachować by prawidłowo je przyrządzić.

Pokrzywa zwyczajna i żegawka:

  1. Przygotowujemy w formie gnojówki; sposób przygotowania: 1 kg świeżych lub 200 g suszonych nie kwitnących roślin

do 10 l wody nastawić na 2-6 tyg. W zależności od rozcieńczenia możemy stosować na różne wskazania:

  • Rozcieńczenie 1:10 dla stymulacji wzrostu, ożywienia gleby, nawożenia przy niedoborze żelaza stosujemy na glebę  na cały okres wegetacji;
  • Rozcieńczenie 1:20 stosujemy przeciwko ssącym i żerującym szkodnikom - Zapobiegawczo przy porażeniu, na liście przez cały okres wegetacji;
  • Bez rozcieńczenia stosujemy dla stymulacji procesu rozkładu (UWAGA nie stosować na warzywa kapustne, bo jej zapach zwabia bielinka kapustnika), rozprowadzamy Jednorazowo na pryzmę -świeżo po usypaniu pryzmy a przed rozsadą czy wysiewem.
  1. Przygotowujemy w formie odwaru; sposób przygotowania: 1 kg świeżych lub 200 g suszonych nie kwitnących. roślin do 10 l wody, w rozcieńczeniu 1:4, tylko w okresie wegetacji -  na wzmocnienie roślin oraz przeciwko mszycom.
  2. Przygotowujemy w formie wyciągu w trojaki sposób:
  • 1 kg nie kwitnących roślin do 10 l wody bez rozcieńczenia  w okresie wegetacji stosujemy zapobiegawczo przy porażeniu lub na liście -przeciwko mszycom i przędziorkom lub
  • 200 g suszonych nie kwitnących roślin do 10 l wody bez rozcieńczenia zimą -zapobiegawczo przy porażeniu, na liście; przeciwko mszycom oraz dla wzmocnienia roślin lub
  • 1 kg świeżych nie kwitnących roślin do 10 l wody, gotowy po 24 godz., bez rozcieńczenia przez cały okres wegetacji- przy porażeniu po 1 zabiegu w ciągu kolejnych 3 dni, na liście- przeciwko mszycom.

Skrzyp polny:

  1. Przygotowujemy w formie gnojówki; 1 kg świeżych lub 200 g suszonych roślin do 10 l wody, krótko zagotować i odstawić; rozcieńczamy 1:4, stosujemy w okresie wegetacji w czasie słonecznych dni przed południem, zapobiegawczo przy porażeniu, na liście i glebę - przeciwko mączniakowi prawdziwemu, chorobom wywołanym przez grzyby glebowe, przeciw septoriozie pomidora;
  2. Przygotowujemy w formie odwaru; 1 kg świeżych lub 200 g suszonych roślin do 10 l wody; rozcieńczamy 1:4, stosujemy w okresie wegetacji w czasie słonecznych dni przed południem, zapobiegawczo przy porażeniu, na liście i glebę - przeciwko mączniakowi prawdziwemu i rzekomemu, rdzy, parchowi, kędzierzawości liści brzoskwini, brunatnej zgniliźnie drzew pestkowych;
  3. Przygotowujemy w formie wyciągu; 1 kg świeżych lub 150 g suszonych roślin do 10 l wody, stosowany bez rozcieńczenia w okresie wegetacji w czasie słonecznych dni przed południem, zapobiegawczo przy porażeniu, na liście i glebę- dla wzmocnienia roślin oraz zapobiegania chorobom grzybowym.

Bylica piołun możemy stosować w trojaki sposób:

  1. Przygotowujemy w formie gnojówki; 300 g świeżych(mogą być kwitnące) roślin do 10 l wody, nie rozcieńczamy, stosujemy wiosną, zapobiegawczo przy porażeniu na całą roślinę - przeciwko mszycom, mrówkom i gąsienicom (np. bielinka kapustnika);
  2. Przygotowujemy w formie odwaru; 300 g świeżych (mogą być kwitnące) roślin do 10 l wody, stosowany od wiosny do końca upraw bez rozcieńczenia, zapobiegawczo przy porażeniu, na całą roślinę - przeciwko pchełkom ziemnym i szpecielowi jeżynowcowi;
  3. Przygotowujemy w formie wyciągu; 300 g świeżych roślin lub 30 g suszu do 10 l ciepłej wody zostawić na 24 godziny, stosujemy w dwojaki sposób:
  • W rozcieńczeniu 1:20 na krótko przed wylotem owocówek stosujemy zapobiegawczo przy porażeniu lub na całą roślinę przeciwko owocówce jabłkóweczce i śliwóweczce oraz gąsienicom zjadającym liście np.  bielinka kapustnika.
  • Bez rozcieńczenia na glebę lub do nor, zapobiegawczo przy porażeniu lub na całą roślinę, na gryzonie i ślimaki.

Wrotycz pospolity stosujemy tylko w formie wywaru. Przygotowujemy go w dwojaki sposób:

  1. 300 g świeżych kwitnących roślin lub 30 g suszonych do 10 l wody, gotować 20 min. bez rozcieńczenia,  stosowany w okresie wegetacji w czasie pojawu, zapobiegawczo przy porażeniu na całą roślinę i glebę- przeciwko mszycom, mrówkom, bielinkowi kapustnikowi i owocówce jabłkóweczce i śliwóweczce.
  2. 500 g świeżych kwitnących roślin lub 75 g suszonych do 10 l wody moczyć 24 godz., gotować 20 min. stosujemy na młode rośliny i w okresie wegetacji w czasie pojawu, zapobiegawczo przy porażeniu lub na całą roślinę i glebę- przeciwko śmietce cebulance, wgryzce szczypiorce, mszycom pchełkom, mączlikowi szklarniowemu, opuchlakom, roztoczowi truskawkowemu, mrówkom oraz chorobom: mączniakowi prawdziwemu, rdzom.

Możemy również zastosować zarówno gnojówkę jak i wyciąg z czosnku pospolitego.

  1. Gnojówka- 100 g rozgniecionych ząbków do 10 l wody; rozcieńczenie 1:10 do stosowania wiosną oraz latem, zapobiegawczo przy porażeniu, na całą roślinę i glebę- przeciwko wszystkim chorobom grzybowym.
  2. Wyciąg- 50 g rozgniecionych ząbków  do 10 l wody; stosowany bez rozcieńczenia wiosną oraz latem- przeciwko chorobom grzybowym, połyśnicy marchwiance, szkodnikom z rodziny  przędziorkowatych

Pamiętajmy, że niniejszych receptur jesteśmy w stanie użyć zarówno w dużych czy w małych gospodarstwach. Możemy również czynić to w małych przydomowych ogródkach, co znacznie podnosi plony a żywność mamy smaczną i zdrową.

 

Literatura:

Wykład pt:  „Naturalne środki wykorzystywane w gospodarstwach ekologicznych” autorstwaDr hab. Beata Feledyn-Szewczyk

IUNG-PIB w Puławach

 

Monika Karczewska